Nhận thức thẩm mỹ và định hướng thị hiếu nghệ thuật trong quá trình xây dựng nền văn hoá tiên tiến với quan điểm dân tộc?
Khái niệm: Ý thức thẩm mỹ là một hình thái ý thức xã hội. Ý thức thẩm mỹ được hình thành và phát triển trong toàn bộ quá trình hoạt động thực tiễn xã hội nói chung và trong hoạt động thẩm mỹ nói riêng. Cũng như các hình thái ý thức xã hội khác, ý thức thẩm mỹ là sự phản ánh và điều kiện hóa tồn tại xã hội; nhưng nó khác với các hình thái ý thức xã hội khác là sự phản ánh cụ thể thế giới hiện thực. Đó là sự phản ánh hoàn toàn hiện thực bằng những hình tượng giàu cảm xúc, cụ thể là những hình tượng nghệ thuật.
Hình tượng nghệ thuật là hình thức phản ánh khác biệt về chất so với các phương thức hoạt động nhận thức khác, – tức là phản ánh tình cảm – lý trí bằng phương thức biểu hiện những nội dung tư tưởng xã hội cụ thể, cụ thể mà nó phản ánh. Mỗi hình thái ý thức xã hội đều có đối tượng phản ánh nhất định. Ví dụ, trong triết học, đây là mối quan hệ giữa tồn tại và ý thức; Về đạo đức, đó là mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội, v.v. Trong nghệ thuật, đối tượng là mối quan hệ của con người với hiện thực, giữa con người với xã hội. Chính đặc điểm này đã tạo cho nghệ thuật một khả năng đặc biệt trong việc biểu hiện đời sống tinh thần của con người, một khả năng mà các loại hình phản ánh khác không thể có được.
Trong xã hội có giai cấp, tư tưởng thống trị là tư tưởng giai cấp thể hiện quan hệ sản xuất thống trị, đồng thời là sự tồn tại của nghệ thuật thống trị. Ngoài nghệ thuật thống trị, các giai cấp bị trị còn xây dựng nghệ thuật của mình, phản ánh hoàn cảnh sống, sở thích, nguyện vọng và lý tưởng của giai cấp mình.
Trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, việc xây dựng con người Việt Nam mới thấm nhuần lý tưởng thẩm mỹ Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh luôn gắn chặt với xây dựng nền nếp nghệ thuật. thời đại, đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ ngày càng phát triển của xã hội. Đảng ta, trong nhiều văn kiện, nhất là Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 (khóa VIII) đã chỉ đạo xây dựng nền văn nghệ xã hội chủ nghĩa trên cơ sở xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Hướng đến ý thức thẩm mỹ lành mạnh của tác phẩm nghệ thuật là nội dung hướng đến sự tác động cụ thể của hình tượng nghệ thuật có giá trị sâu sắc, ý nghĩa nhân văn cao cả, đáp ứng nhu cầu thưởng thức của con người. Có thể nói, định hướng văn hóa nghệ thuật đúng đắn của Đảng và sự đào tạo chuyên sâu về gu thẩm mỹ đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng nền nghệ thuật mới – nghệ thuật xã hội chủ nghĩa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Hơn nữa, hướng thị hiếu không chỉ dừng lại ở việc hướng dẫn chủ thể sáng tạo thẩm mỹ mà còn phải tích cực tham gia các hoạt động đánh giá, sáng tạo nhằm khách quan hóa thị hiếu khi thưởng thức, tiếp nhận tác phẩm nghệ thuật của công chúng.
Theo quan điểm thẩm mỹ, triết lý định hướng thị hiếu nghệ thuật có quan hệ mật thiết với nhu cầu thưởng thức, đánh giá, trưng bày, sáng tạo nghệ thuật và hoạt động tinh thần nói chung. Trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá hiện nay, trước sự phức tạp và đan xen của các thị hiếu nghệ thuật khác nhau, đặc biệt là sự mở rộng giao lưu văn hoá, nghệ thuật với nước ngoài, mỹ học Mác – Lênin cần tăng cường giáo dục thị hiếu, thị hiếu nghệ thuật khác với định hướng thiết thực liên quan đến quá trình phát triển văn hóa tiến bộ, đậm đà bản sắc dân tộc.