Phân tích nội dung mối quan hệ tương tác giữa xã hội và tự nhiên?
Vai trò của các nhân tố tự nhiên và nhân tố xã hội trong hệ thống tự nhiên – xã hội
Thiên nhiên là điều kiện đầu tiên, thường xuyên, không thể tách rời của quá trình sản xuất vật chất và là môi trường của đời sống con người, xã hội loài người. Thiên nhiên cung cấp những thứ cần thiết cho cuộc sống của con người như nước, ánh sáng, không khí, lương thực, thực phẩm … và những điều kiện cần thiết cho hoạt động của con người như nguyên liệu, vật dụng, đồ vật, sức lao động, sản phẩm công việc, v.v.
xã hội loài người là hệ thống cụ thể của giới tự nhiên, gắn bó với tự nhiên thông qua hoạt động thực tiễn của con người. Vì vậy, chính sản xuất vật chất của xã hội là phương thức trao đổi chất giữa tự nhiên và xã hội, thông qua chu trình trao đổi chất của sinh quyển. Vì xã hội có thể sử dụng tất cả các nguồn vật chất vốn có trong sinh quyển, từ các nguồn vật chất có hạn và có thể tái tạo được; cũng như hiệu quả trao đổi chất giữa xã hội và tự nhiên, nơi đáng nói là sự lãng phí tài nguyên thiên nhiên và sự gia tăng chất thải công nghiệp và độc hại đã tiêu tốn tài nguyên, chỉ gây ô nhiễm môi trường.
Như vậy, trong mối quan hệ tương tác giữa xã hội và tự nhiên, các yếu tố xã hội ngày càng đóng vai trò quan trọng, song cần phải quan tâm đến sự cân bằng của tự nhiên và các hệ thống xã hội. Vì hệ thống tự nhiên – xã hội được hình thành trong quá trình tiến hóa của thế giới vật chất. Tính thống nhất của hệ thống tự nhiên – xã hội được xây dựng trên cơ sở cấu trúc sinh quyển và được bảo đảm bằng cơ chế của các chu trình sinh học – đó là chu trình trao đổi chất, năng lượng và thông tin giữa các hệ vật chất sống và môi trường tự nhiên của chúng.
Mối quan hệ giữa con người và tự nhiên phụ thuộc vào trình độ phát triển của xã hội lễ hội
Lịch sử xã hội là sự tiếp nối của lịch sử tự nhiên. Từ khi con người và xã hội loài người xuất hiện, lịch sử tự nhiên (trong mối quan hệ với con người) không chỉ phụ thuộc vào sự tác động của các yếu tố tự nhiên mà ngày càng chịu sự tác động của các yếu tố xã hội. Mặt khác, sự phát triển của xã hội không thể tách rời các yếu tố tự nhiên, vì chỉ có quan hệ với tự nhiên và đồng loại mới có thể là chủ thể của lịch sử.
Mối quan hệ đan xen giữa lịch sử xã hội và lịch sử tự nhiên thể hiện qua mối quan hệ giữa con người với tự nhiên trong quá trình sản xuất vật chất và lao động của xã hội. Mối quan hệ mang tính khách quan và là yếu tố có trật tự trong hoạt động sản xuất vật chất của xã hội; nó là lực lượng sản xuất biểu thị mức độ phục hồi tự nhiên và mức độ của các quá trình sản xuất vật chất khác nhau trong quá trình phát triển lịch sử của xã hội. Tiêu chuẩn để khẳng định mối quan hệ giữa con người và tự nhiên thông qua lực lượng sản xuất là sự phát triển của tư liệu sản xuất và trình độ lao động của con người. Vì vậy, sự hoàn thiện và phát triển của tư liệu lao động và trình độ lao động trước hết thể hiện trình độ phát triển của xã hội và trình độ đó liên quan trực tiếp đến mối quan hệ giữa con người và tự nhiên.
Ngày nay, con người không chỉ coi thiên nhiên là môi trường sống mà còn là đối tượng bị khai thác vì nhiều mục đích và lợi ích khác nhau, điều này đã dẫn đến khủng hoảng sinh thái. Vì vậy, cần không ngừng nâng cao nhận thức về tự nhiên, xây dựng nhận thức về sinh thái, đặc biệt là đạo đức sinh thái, biết kết hợp mục tiêu kinh tế với mục tiêu sinh thái; mặt khác, sự bóc lột con người dần dần cũng cần được xóa bỏ như một điều kiện khách quan và tiền đề để xây dựng lại sự cân bằng, hài hòa giữa xã hội và tự nhiên vì lợi ích của cả nhân loại.
Mối quan hệ, tác động qua lại giữa xã hội và tự nhiên phụ thuộc vào nhận thức và vận dụng các quy luật xã hội vào hoạt động thực tiễn.
Thông qua hoạt động thực tiễn, con người thể hiện vai trò của mình đối với sự phát triển của tự nhiên. Vì vậy, cuộc khủng hoảng sinh thái hiện nay buộc con người phải tìm mọi cách để sống hòa hợp với thiên nhiên, tự ý thức kiểm soát mối quan hệ giữa con người và tự nhiên. Vì vậy, con người cần nhận thức rõ các vấn đề của môi trường sinh thái, nhưng trước hết phải nắm vững các quy luật của tự nhiên và quan trọng hơn là phải biết vận dụng đúng đắn các quy luật này trong công việc, hoạt động thực tiễn của mình.
Tuy nhiên, mối quan hệ giữa xã hội và tự nhiên còn phụ thuộc vào quan hệ sản xuất, chế độ xã hội, vào bản chất của điều kiện chính trị, kinh tế, xã hội mà con người sống và hoạt động. Để kiểm soát các lực lượng của tự nhiên, cần phải kiểm soát các lực lượng của xã hội. Trong thời đại ngày nay, vì những mục đích và lợi ích khác nhau của các lực lượng xã hội, đã gây ra khủng hoảng sinh thái.
Vì vậy, cần không ngừng nâng cao nhận thức về tự nhiên, xây dựng nhận thức về sinh thái, đặc biệt là đạo đức sinh thái, biết kết hợp mục tiêu kinh tế với mục tiêu sinh thái; Mặt khác, cũng phải xóa bỏ dần tình trạng bóc lột con người, xây dựng chủ nghĩa cộng sản là điều kiện, tiền đề khách quan để lập lại sự cân bằng, hài hòa giữa xã hội và tự nhiên vì lợi ích của toàn thế giới, nhân loại.