Sản xuất vật chất là gì? Vai trò của sản xuất vật chất đối với sự tồn tại và phát triển của xã hội?
Sản xuất vật chất là gì?
Dưới dạng tổng quát và khái quát nhất của nó, sản xuất vật chất là quá trình con người sử dụng công cụ lao động để tác động vào tự nhiên nhằm biến đổi những dạng vật chất cần thiết cho đời sống con người và xã hội. Là quá trình lao động sản xuất vật chất của con người tác động vào đối tượng lao động để tạo ra sản phẩm vật chất. Hoạt động sản xuất vật chất, hình thức cơ bản nhất của hoạt động thực tiễn xã hội, liên quan đến quá trình tạo ra công cụ và phương tiện lao động của con người, quá trình con người khuất phục tự nhiên và quy định lẫn nhau trong hệ thống xã hội.
Vai trò sản xuất vật chất
Đối lập với quan điểm biện chứng về xã hội, các nhà triết học trước Mác về cơ bản đã phủ nhận vai trò của sản xuất vật chất đối với sự tồn tại, vận động và phát triển của xã hội. Họ cho rằng nguyên nhân, động cơ và tiêu chuẩn của sự phát triển xã hội đều do ý thức, tư tưởng hoặc lực lượng siêu nhiên quyết định. Các nhà triết học duy vật trước chủ nghĩa Mác cũng coi nguyên nhân kinh tế là nguyên nhân chủ yếu của sự phát triển xã hội. Nhưng những quan niệm này cũng mang tính chất siêu hình và phiến diện. Khi họ tuyệt đối hóa một số khía cạnh của xã hội, v.v.…
Quan niệm biện chứng về lịch sử của C.Mác theo đánh giá của Ph.Ăngghen: Mác là người đầu tiên phát hiện ra quy luật phát triển của xã hội, phát hiện ra chân lý giản dị… con người trước hết phải ăn uống, mặc đẹp thì mới lo được chính trị, khoa học, nghệ thuật. và tôn giáo, v.v. Vì vậy, sản xuất vật chất là yêu cầu khách quan của sự tồn tại xã hội. Mọi người trong xã hội đều có nhu cầu và có một phương thức nhất định để thực hiện những nhu cầu cơ bản của mình như: cơm ăn, áo mặc, chỗ ở, … và để đáp ứng được những nhu cầu nêu trên thì tất nhiên con người phải sản xuất, vì sản xuất là điều kiện để tiêu dùng.
Sự tồn tại của con người và xã hội, và sự phát triển của chúng đều dựa trên cơ sở sản xuất vật chất của xã hội. Sản xuất vật chất là cơ sở của mọi hình thức quan hệ xã hội. Hoạt động tạo ra của cải vật chất cho xã hội còn là động lực thúc đẩy xã hội phát triển, là tiêu chuẩn khách quan khẳng định trình độ chinh phục tự nhiên và phát triển xã hội của con người.